De Hervensoos van dinsdag 4 oktober stond helemaal in het teken van Orthen. De nieuwe locatie van de Hervensoos, het Nico Schuurmanshuis, ligt in Orthen en wordt beheerd door de Orthenaren. Een mooie reden eens in dit van oorsprong zelfstandige dorp te duiken. Met als bonus: een rondleiding door het Fort Orthen, het karakteristieke ronde gebouw dat naast het Nico Schuurmanshuis ligt.

Organisator Minke Oskam schoot met dit programma in de roos want ruim dertig Hervenaren schoven aan voor de koffie. Geboren en getogen Orthenaar Ad van der Aa vertelde over zijn dorp. Orthen is ouder dan Den Bosch, begon hij trots. Al in 815 komt de naam voor in documenten. Het gemeenschappelijk vermogen bestond uit gebouwen en landerijen. Deze strekten zich toen nog uit tot onder meer ‘onze’ Herven. Alle Orthenaren hadden het zogeheten schaarrecht. Een schaar is een aandeel in de gemeenschappelijke landerijen.

In 1866 werd officieel vastgelegd dat alle bezittingen van Orthen voortaan beheerd zouden worden door een speciale commissie. Deze bestaat nog steeds en beheert nog altijd het kapitaal van Orthen. Hiermee worden onder meer Orthense verenigingen gesubsidieerd.

Deze commissie beheert ook het Fort Orthen. Dit fort werd twee jaar na het beleg van Frederik Hendrik in 1629, gebouwd. In 1852 werd het herbouwd met onder meer een toren van 26 meter doorsnede, muren van anderhalve meter dik, een droge gracht rondom en een houten ophaalbrug.

Later werden de borstwering op de toren, de gracht en ophaalbrug verwijderd. Het fort heeft geen militaire functie gehad. Tijdens de bezetting in de jaren veertig diende het als opslag voor winteraardappelen en in 1944 schuilden er mensen. De gemeente kocht het fort in 1966 aan en in 1992 werd het helemaal gerestaureerd. De droge gracht en ophaalbrug keerden niet terug. Dat was wel een wens maar werd te duur.

Sinds 1995 huurt de commissie Orthen het pand en verhuurt acht ruimten aan kunstenaars. Zelf heeft het in de kelder een vergaderruimte. In die kelder ook zit de heemkundevereniging de Orthense Schaar.

Nadat Ad van der Aa zijn verhaal had verteld, leidde hij de bezoekers van de Hervensoos in twee groepen rond in het fort. Twee kunstenaars die een ruimte huren, waren aan het werk en iedereen mocht er komen kijken. Het prachtige fort maakte indruk op de bezoekers, voor velen was het de eerste keer dat ze hier waren.

Hieronder een foto-impressie van ons bezoek. Daaronder een filmpje met een rondleiding.